เพชร เป็นอัญมณีความงดงามที่เลอค่า แถมยังมีคุณค่าและได้ยอมรับจากทั่วโลกว่าเป็นอัญมณีที่แข็งแรงและสมบูรณ์แบบที่สุด แล้วการเลือกซื้อเพชรทั้งทีรู้จักกันหรือยังว่า 4C เพชร คืออะไร และ4C เพชร นี้มีแบบไหนบ้าง เราจะรู้ได้ยังไงว่าเพชรเม็ดนั้นเป็น 4C เพชร เปิดตำราเกี่ยวกับเพชรให้กระจ่างก่อนเลือกเพชรเม็ดงามมาประดับไว้
4C เพชร หรือ 4C Diamond คือหลักการสากลที่ใช้ในการประเมินคุณภาพของเพชรทุกชนิดทั่วโลก เป็นการประเมินคุณภาพของเพชรจากทุกส่วน หลักการนี้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อช่วยให้ผู้ซื้อเพชรได้เข้าใจและเข้าถึงเพชรเม็ดงามได้อย่างแท้จริง เพื่อให้คุณภาพของเพชรสามารถสื่อสารได้ด้วยภาษาเดียวกันทั่วโลกและลูกค้าสามารถเข้าใจว่าสิ่งที่กำลังจะซื้อไปนั้นเป็นเพชรแท้ที่มูลค่า
การประเมินคุณภาพของเพชรนั้น ผู้เชี่ยวชาญด้านอัญมณีทั่วโลกใช้หลักเกณฑ์ที่เรียกว่า “4C” ซึ่งเป็นมาตรฐานสากลในการพิจารณาคุณภาพและมูลค่าของเพชร ซึ่งหลักการ 4C เพชรนี้ประกอบด้วยปัจจัยสำคัญ 4 ประการ ดังนี้
การเจียระไนเพชรส่งผลต่อความสวยงามของเพชรโดยตรง ซึ่งคุณภาพของการเจียระไนนั้นจะถูกจัดตามปัจจัยต่าง ๆ โดยที่การจัดเกณฑ์เพชรด้วยหลักการ 4C เพชร จะแบ่งเป็น 5 ระดับคือ Excellent, Very Good, Good, Fair, และ Poor ซึ่งเจียระไนเพชรที่ประณีตจะทำให้เพชรสามารถสะท้อนแสงได้อย่างเหมาะสมมีความสวยงาม ทำให้เพชรมีประกายแวววาวระยิบระยับเมื่อกระทบกับแสง
หลักการ 4C เพชร ข้อต่อมาคือ ความใสสะอาดของเพชรหรือหมายถึงการไม่มีตำหนิทั้งภายในและภายนอก จัดอันดับความงามสูงสุดอยู่ที่ไร้ตำหนิถึงมีตำหนิชัดเจน ซึ่งเพชรไม่สามารถมองเห็นตำหนิด้วยตาเปล่าต้องใช้กล้องขยายถึง 10 เท่าและต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญในการตรวจดูเท่านั้น
สีคือหนึ่งในหลักการ 4C เพชร โดยจะมีการจัดอันดับสีตั้งแต่เกรดที่ไม่มีสีไปจนถึงเกรดที่มีสีตามมาตรฐานเริ่มต้นจาก D คือไม่มีสี จนถึง Z คือมีสีเหลืองอ่อนหรือน้ำตาลอ่อน เพชรที่ไร้สีสันจะมีมูลค่าสูง เมื่อเลื่อนลำดับไปในทิศทางของ Z เพชรจะมีสีเหลืองและน้ำตาลเพิ่มขึ้น ทำให้เพชรมีค่าน้อยลง
น้ำหนักของเพชรหรือกะรัตเป็นหนึ่งในหลักการ 4C ที่สำคัญในการประเมินคุณภาพเพชร กะรัตเป็นหน่วยวัดน้ำหนักมาตรฐานของอัญมณี โดย 1 กะรัตเท่ากับ 200 มิลลิกรัม หรือ 100 ตังค์ในระบบไทย ซึ่งเพชรที่มีขนาดใหญ่มักหายากและมีมูลค่าสูง โดยราคามักเพิ่มขึ้นในอัตราที่สูงกว่าสัดส่วนของน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม การเลือกซื้อเพชรควรพิจารณาปัจจัยอื่น ๆ ใน 4C ร่วมด้วย เพื่อให้ได้เพชรที่สวยงามและคุ้มค่าที่สุด
หลักการ 4C เพชร เป็นหลักสำคัญที่ผู้เชี่ยวชาญเรื่องเพชรใช้เป็นปัจจัยในการตัดสินใจเลือกเพชร เพชรบางเม็ดอาจจะมีความสะอาดของเพชรเยอะ แต่มีจำนวนกะรัตน้อยหรือการเจียระไนที่ไม่ดีทำให้ราคาเพชรตกลงมา หากเพชรเม็ดไหนมีสิ่งสำคัญของหลักการ 4C เพชรครบก็จะแสดงถึงความสมบูรณ์ เป็นเพชรที่งดงามครบในทุก ๆ ซึ่งหลักการ 4C เพชรก็สามารถตรวจสอบได้ว่าเพชรเม็ดไหนมีมูลค่ามากเท่าไหร่ด้วย ดังนั้นบริษัทส่งออกอัญมณีจึงใช้หลักการนี้ในการตรวจสอบเพชรก่อนส่งออกนั่นเอง
หลักการ 4C เพชรเป็นหลักการพื้นฐานที่คนเล่นเพชรใช้เป็นตัวช่วยในการตัดสินใจเลือกเพชร ประกอบด้วย การเจียระไน ความใสสะอาดของเพชร สีที่แสดงออกของเพชร และน้ำหนักกะรัตที่มีของเพชร ซึ่งถ้ามีครบทั้ง 4 ปัจจัยนี้ก็จะทำให้เพชรมีมูลค่าสูง เมื่อนำไปทำเป็นเครื่องประดับก็จะทำให้เครื่องประดับชิ้นนั้นมีมูลค่าสูงมากไปด้วย เพชรหลาย ๆ ชิ้นจึงมีการทำประกันทรัพย์สินเพื่อป้องกันการสูญหาย